Prawa autorskie

Prawo autorskie – pojęcie prawnicze oznaczające ogół praw przysługujących autorowi dowolnego utworu, upoważniające go do decydowania o sposobie użytkowania działa i czerpania z niego korzyści. W tej kwestii głównym aktem normatywnym w Polsce jest Ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych z 4 lutego 1994 r.

Utwór - każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia. Każdy utwór tak rozumiany jest chroniony przez prawo od samego początku jego powstania, nawet gdy jest nieukończony. Autor utworu nabywa prawo do ochrony automatycznie bez konieczności dopełnienia jakichkolwiek starań i formalności.

Licencja - dokument prawny lub umowa określająca warunki korzystania z utworu, którego dotyczy.

Typy licencji:

Freeware - program rozpowszechniany na tej licencji jest bezpłatny, można używać go do zastosowań domowych, czasami licencja zawiera zakaz wykorzystywania go do celów komercyjnych. Autor zachowuje swoje prawa autorskie - jeśli więc udostępniamy taki program innym, należy podać informację o jego autorze.

Domena publiczna - twórca przekazuje produkt nieodpłatnie jako swego rodzaju dobro publiczne, zrzekając się jednocześnie praw majątkowych.

Adware - program jest rozpowszechniany bez opłat, autor czerpie zyski z wyświetlanych podczas pracy programu reklam, których można się pozbyć po wniesieniu niewielkiej opłaty i zarejestrowaniu się.

Cardware -autor zachowuje prawa autorskie, pozwala na swobodne rozpowszechnianie programu, nie domagając się za niego żadnych opłat. Jedyne, na co liczy, to np. dobrowolne wysłanie mu kartki pocztowej z widokiem naszych okolic i opinią na temat programu.

Demo - zubożona przez autorów wersja programu, która jest udostępniana bezpłatnie w celu rozreklamowania produktu.

Odpowiedzialność karna

Za naruszenie praw autorskich grozi odpowiedzialność karna w postaci:

rozpowszechnianie utworu bez zgody – kara grzywny, ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2,

rozpowszechnianie w celu uzyskania korzyści majątkowej – kara pozbawienia wolności do lat 3,

gdy rozpowszechnianie stanowi stałe źródło dochodu albo określona osoba kieruje lub organizuje tego rodzaju działalność – kara pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 5,

gdy sprawca działa nieumyślnie – kara grzywny, kara ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.

Naruszający prawa autorskie może być także pociągnięty do odpowiedzialności cywilnej, twórca może zażądać m.in.

• zaniechania naruszeń;
• usunięcia skutków naruszenia;
• naprawienia szkody (na zasadach ogólnych lub poprzez zapłatę dwu-, a w przypadku zawinionego naruszenia trzykrotności wynagrodzenia, jakie byłoby należne tytułem udzielenia przez uprawnionego zgody na korzystanie z utworu);
• wydania uzyskanych korzyści;
• oświadczenia odpowiedniej treści, zamieszczonego w prasie.